Kaçak Akım Rölesi Seçimi: Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kaçak Akım Rölesi Seçimi: Nelere Dikkat Edilmelidir?

Nominal Akım Değeri:

Kaçak akım rölesi, elektriksel sistemlerdeki kaçak akımları tespit ederek devreyi kesen güvenlik cihazıdır. Rölenin nominal akım değeri, cihazın taşıyabileceği maksimum işletme akımını gösterir. Bu değer, genellikle In sembolüyle ifade edilir. Kaçak akım rölesi, sistemdeki kaçak akımı algıladığında devreyi keser ancak termik ya da manyetik koruma sağlamaz. Röle seçimi yapılırken, önceki devrenin işletme akımı göz önünde bulundurulmalıdır. Rölenin üzerinden geçecek akıma uygun bir nominal değer seçmek kritik önem taşır.

Kaçak akım rölesinin nominal akım değeri, cihazın sürekli taşıyabileceği maksimum akımı gösterir ve genellikle 25, 40, 63, 80, 100 ve 125 amper olarak belirtilir. Bu değer, koruma düzeyini etkilemez.

Koruma Hassasiyeti:

Kaçak akım rölesinin hassasiyeti, genellikle I∆n (nominal artık çalışma akımı) ile ifade edilir. IEC standartlarına göre, kaçak akım röleleri üç hassasiyet grubuna ayrılır:

Yüksek Hassasiyet (HS): 5mA, 10mA, 30mA (Hayati koruma amacıyla kullanılır.)

Orta Hassasiyet (MS): 100mA, 300mA, 500mA, 1000mA (Yangın koruması için uygundur.)

Düşük Hassasiyet (LS): 3A, 10A, 30A (Makine korunması için tercih edilir.)

Türkiye’de genellikle 30mA’lık röleler hayati koruma sağlamak için, 300mA’lık röleler yangın güvenliği için, 3A-30A arası ise makineler için kullanılır.

Kutup Sayısı:

Kaçak akım rölesinin kutup sayısı, korunacak yükün faz sayısına bağlıdır. Röleler 2 kutuplu ve 4 kutuplu olabilir:

2 Kutuplu: Monofaze şebekelerde, faz ve nötr hatları için kullanılır.

4 Kutuplu: Trifaze şebekelerde, üç faz (R, S, T) ve nötr hatları için uygundur.

Kaçak Akım Rölesi Tipleri:

Kaçak akım röleleri, akım dalga şekline göre farklı tiplerde üretilir. IEC 60755 standardına göre, aşağıdaki tipler tanımlanmıştır:

AC Tipi: Bu röleler, sinüzoidal alternatif akımları algılar ve genellikle 50/60 Hz frekanslarında çalışır. Elektronik bileşen içermez ve reaktif ya da aktif yüklerde kullanılır. Ev tipi cihazlar ve genel kullanım için uygundur.

A Tipi: AC tipine ek olarak, A tipi röleler titreşimli doğru akım kaçaklarını da algılar. Elektronik cihazlarda kullanılan invertörler, LED sürücüler ve bazı sınıf I cihazlar için idealdir.

Hpi Tipi: Alternatif ve doğru akımın birlikte kullanıldığı tesisatlar için tasarlanmıştır. Zorlu çevre koşullarına dayanıklıdır ve DC akım analizini yapabilir. Yüksek IP koruma değerine sahip bu röleler, endüstriyel alanlarda kullanılır.

F Tipi: Bu röleler, özellikle değişken hızlı sürücülerde kullanılır. Motor frekansı ve anahtarlama frekansı gibi farklı frekansları algılayabilen bu tip, harmonik akımlara karşı da dayanıklıdır. Klima kontrolörleri, ev aletleri ve bazı elektrikli cihazlarda yaygın olarak kullanılır.

B Tipi: Bu tip kaçak akım röleleri, yüksek DC bileşenli ve yüksek frekanslı kaçak akımları algılar. A tipi ya da AC tipi rölelerin sınırlamalarına çözüm sunar. Elektronik cihazların yaydığı yüksek frekanslı akımlar nedeniyle, bu tür kaçak akımlar, genellikle AC ve A tipi röleler için problem oluşturur. B tipi röleler, doğru akımda 6 mA'ya kadar kaçak akımı tespit edebilir.